Protez Diş Nedir?

Diş, diş eti ve bağlantılı dokuların çeşitli nedenlerle hasar görmesi veya işlevini kaybetmesi durumunda uygulanan protez diş, kişiye özel olarak oluşturulur. Böylece kişiler, sindirim sisteminin başlangıcını oluşturan dişlere tekrar kavuşarak, sağlıklı çiğneme fonksiyonlarını gerektiği gibi yerine getirebilirler.

Dişler ve bağlantılı dokularda oluşan sorunlar, konuşma bozukluğuna, estetik görünüme, sağlık sorunlarına da neden olur. Bu türden sorunlar oluşturulan diş protezleriyle ortadan kaldırılır. Diş protezlerinin kişiye özel olarak üretilmesi nedeniyle, hastanın ağız yapısına kolayca uyum sağlar.

Kişinin ağız yapısına veya tercihine göre, ağız içine sabitlenen ve takılıp çıkartılabilen diş protezleri oluşturulur. Hastaların diş protezlerine alışması için, ortalama birkaç ay süreye ihtiyaç duyulur. Bu süre içerisinde hasta geçici rahatsızlıklar, garip hisler duyabilir. Alışma süreci sağlıklı bir şekilde tamamlandığında, hastanın dili, yanak kasları proteze alışır.

Protez Diş Nedir?

Diş kayıplarında kişiye özel olarak üretilen ve kayıp edilen dişlerin yerine kullanılan protezlere, protez diş olarak isimlendirilir. Hasta bu sayede diş fonksiyonlarını protez sayesinde karşılarken, diş yapısı ile benzerliği nedeniyle estetik sorunlarda ortadan kalkar.

Protez dişlerin uygulamalarında, ağızda bulunan sağlıklı dişlerin pozisyonunu koruması, eksik olan dişlerin yerine protezlerin kullanılması amaçlanır. Bu nedenle protez dişler tüm dişlerin yerine kullanılabileceği gibi, sadece eksik olan dişlerin yerine de kullanılabilir.

Bu durum yapılan muayeneler sonucunda belirlenir ve protez üretimleri de bu değerlendirmelerden sonra kişiye özel olarak oluşturulur. Protez diş oluşumunda, kişinin ağız yapısı, diş rengi ön planda tutulur. Protez dişler ile kişilerin yeniden çiğneme alışkanlığı edinmesi, yaşam kalitesinin arttırılması, şekil bozukluklarının ortadan kaldırılması amaçlanır.

Protez Diş Nasıl Yapılır?

Protez dişlerin yapımında porselen ve akrilik malzemeler kullanılır. Protez oluşturulmadan önce, hastanın ağzının proteze hazırlanması gerekir. Bunun için, öncelikle hastanın ağız muayenesi yapılır. Var ise kırık diş kökleri, rahatsız edici kemik çıkıntılarının kontrolleri gerçekleştirilir. Bu kontrollerde hastanın diş etleri ve damak yapısı da incelenir.

Herhangi bir olumsuzluk görülmesi durumunda, öncelikle bu olumsuzluklar uygun tedavi yöntemleri ile giderilir. Proteze hazır hale getirilen ağız yapısı, gerekli ölçüler alındıktan sonra kişiye özel diş protezinin yapımına başlanır. Model ölçümlerinde, üst ve alt çenenin yapısı da göz önünde bulundurulur.

Ağız yapısının orta hat ve gülümseme çizgisi belirlenerek, protez dişlere aktarımı sağlanır. Kısa süreli provalar sonrasında protezin ağız yapısına uyumu kontrol edilir. Herhangi bir uyumsuzluk olması ve rahatsız edici durumlar var ise, protez üzerinde gerekli düzenlemeler yapılarak hastaya uyumlu hale getirilir.

Protez Diş Çeşitleri Nelerdir?

Gelişen teknoloji ile birlikte protez dişlerin çeşitliliği de artmıştır. Hastaların çene yapıları, ağız yapıları veya beklentileri diş protezlerinde farklı uygulamaları ortaya çıkartır. Diş protezlerinin uygulanmasında, hareketli, sabit ve implant üstü olmak üzere üç farklı yöntem kullanılır.

Sabit Diş Protezi

Hastanın mevcut diş yapısı uygun olması durumunda, genellikle sabit diş protezleri kullanılır. Sabit diş protezleri hastanın kendi isteği ile çıkarılamaz. Bu türden uygulamalar genellikle kısmi diş kayıplarında uygulanan yöntemlerdendir. Sabit diş protezlerinde hastanın kendi dişleri kullanılır. Mevcut dişler uygun pozisyonlarda kesilir ve proteze uyumlu hale getirilir.

Gerekli ölçüler alındıktan sonra, bu amaç için üretilmiş materyallerden üretilen protez dişler hastaya uygulanır. Uygulama sırasında mevcut dişlerle uyumu açısından renk tonlaması, diş aralığının gerekil pozisyona getirilmesi, ağız içi dokularla uyumu için hassas ölçüler oluşturulur. Bu gibi ayarlamalar modelleme üzerinde gerçekleştirilir.

Sonrasında da belirlenen değerler kalıcı proteze aktarılır. Bu süreçte hekim, hastanın 4-5 kez provalar için devamlılığını isteyebilir. Ortalama 10 gün sonrasında kişiye özel kalıcı protezler oluşturul ve hastanın ağzına sabitleme işlemleri gerçekleştirilir. Bu türden uygulamalarda kalıcılığın sağlanması için, bu amaç için üretilmiş özel yapıştırıcılar kullanılır.

Zirkonyum Restorasyonlar

Sabit diş restorasyonlarında kullanılan zirkonyum, beyaz tonlarına sahip metal bir elementtir. İşlevselliği, sağlamlığı ve estetik görünümü nedeniyle, diş protezlerinin oluşturulmasında zirkonyum kaplamalar sıklıkla kullanılır.

Bu türden kaplamaların istenen renk tonlaması yapılabilmesi nedeniyle, ışık geçirgenliğinde işlenebilme özelliğine sahiptir. Bu da protezlerin pürüzsüz ve doğal bir görünüme sahip olmasına katkı sağlar.

Zirkonyum diş protezleri;

• Mine kaybı olan dişlerde,
• Ordodontik tedavinin mümkün olmadığı diş çapraşıklığında,
• Diş ayrılıklarının giderilmesinde,
• İmplant üzeri protezlerde,

Türünden diş sorunlarında kullanılabilir. Metal oluşumlara alerjisi olan hastalarda, zirkonyum kaplamalar oldukça başarılıdır.

Laminate Restorasyonlar

Dişlerin renk değişimlerinin kapatılması, oluşan bazı boşlukların giderilmesi için ince yaprak şeklinde yapılan kaplamaya laminate restorasyon ismi verilir. Bu yöntemde dişlere müdahale oldukça sınırlıdır ve yalnızca ön dişlere uygulanabilir. Bu türden restorasyon işleminde ince yaprak şeklinde porselen malzemeler kullanılır. Bu türden uygulamalar, dişlerde estetik görünümün sağlanmasında oldukça başarılıdır.

Hareketli Diş Protezi

Aparey olarak tanımlanabilen hareketli diş protezleri, hasta tarafından takılıp çıkarılabilen özelliktedir. Hastanın doğal dişlerinin olmasına rağmen, sabit protezler için yeterli diş yapısının olmadığı durumlarda, hareketli diş protezleri kullanılır.

Bu türden protezler hastanın mevcut dişlerinden ve ağız dokusundan destek alır. Bu sayede eksik olan dişlerin görevini, hareketli protez dişler üstlenir. Hareketli diş protezlerinin oluşturulmasında, total, parsiyel, immediat, implant üstü olmak üzere 4 farklı yöntem kullanılır.

Total Protezler

Halk arasında takma diş olarak adlandırılan total diş protezleri, kişinin ağzında hiç diş bulunmadığı durumlarda uygulanır. Bu tür protezler üst ve alt çeneye ayrı ayrı uygulanır. Hastanın kemik dokusu ile desteklenen total protezler genellikle akrilikten üretilir. Total diş protezleri tasarlanırken, hastanın ağız ölçüleri alınarak modelleme yapılır.

Total protezlerin özellikleri gereği, alt protez üst proteze göre daha fazla hareketlidir. İlk kullanımda proteze alışana kadar tükürük üretiminde artış, konuşma farklılığı, bazı kelimeleri telaffuzda zorlanma, dudaklarda ve yanaklarda doluluk hissi yaşanabilir. Bu durum geçici olup, hasta yüksek sesle okuma yaparak alışma sürecini hızlandırabilir. Total porezlere alışma süreci, yaklaşık 4 ile 6 hafta kadar sürebilir.

Parsiyel Protezler

Parsiyel diş protezleri, doğal dişlerin bir kısmının var olması durumlarında kullanılan yöntemlerdendir. Bu türden protezler, halk arasında kancalı diş protezi olarak da isimlendirilir. Bölümlü protez olarak da isimlendirilen parsiyel protezler, eksik dişlerin görevlerini üstlenirken, aynı zamanda da estetik görünümü de sağlar.

Bu türden protezler genellikle akrilik ve tek parça malzemeden üretilir. Protezin konumlandırılması için, mevcut dişlere kroşe tellerle tutturulur. Parsiyel protezlerde tel görünümünün gizlenmesi için, hassas bağlantılı estetik yapıda protez uygulaması gerçekleştirilebilir.

İmmediat Protezler

İmmediat protezler, kalıcı protezlerin yapım aşamasında estetik kaygının ortadan kaldırılması için kullanılır. Bu nedenle geçici protez olarak da isimlendirilir. Doğal yapısı oluşan dişler ilk çekildiğinde, ağız dokusunda şişlikler oluşur. Kalıcı protezlerin kullanılabilmesi için, öncelikle bu şiş dokuların normal yapısına dönmesi ve iyileşme süreci beklenir.

Bu süreçte de kalıcı protezlerin yapımı tamamlanır. İyileşme gösteren ağız dokusu, immediat protezlerle uyumsuzluk göstermeye başlar. İyileşme tamamlandığında da, bu geçici protezler kaldırılır ve yerine kalıcı protezler konumlandırılır.

İmplant Üstü Protezler

Diş kaybının yaşadığı durumlarda sıklıkla kullanılan İmplant üstü protez yöntemi, diş kökü görevini üstlenen vida benzeri metal yapının, çene kemiğine tutturulması mantığına dayanır. Titanyum alaşımdan oluşan vida benzeri implant, öncelikle çene kemiğine sabitlenir.

Sonrasında imlanta ve ağız yapısına uygun protezler, bu yapı üzerine sabitlenir. Bu sayede protezlerin hareket kabiliyeti kısıtlanarak, çiğneme ve konuşma fonksiyonlarının etkinliği arttırılır.

Hiç dişi olmayan hastalarda başarılı bir yöntem olarak sayılan İmplant üstü protez yöntemi, estetik görünüm açısından da oldukça başarılıdır. Gerek sabit dişlerde, gerekse bu türden protez oluşumlarda, en az 6 ayda bir ağız ve diş sağlının korunması için, gerekli kontrollerin yaptırılması gerekir.

Protez Diş Nasıl Yapıştırılır?

Protez dişlerin sağlam doku üzerine yapıştırılmasında, özel olarak üretilmiş organik yapıştırıcılar kullanılır. Bu türden işlemler diş hekimleri tarafından gerçekleştirilir. Çeşitli nedenlerle protez dişler düşebilir. Bu gibi durumlarda protezin steril ortamda saklanması ve diş hekimine başvurulması gerekir.

Hareketli yapıda ki protezlerde ise, kişiler tarafından kullanılabilecek yastık görevi gören jeller ve tozlar kullanılabilir. Bu türden yapıştırıcılar zamanla tükürük tarafından çözülür ve günlük kullanıma uygundur.

Sabit protezlerde ise, uzun süre dayanıklılık gösteren yapıştırıcılar kullanılır. Sabit protezlerin yapıştırma işlemi yapılmadan önce, protezin sabit dokuya uyumluluğu değerlendirilir. Sabit dokunun sağlıklı olması durumunda yapıştırma işlemi gerçekleştirilebilir.